Geçtiğimiz aylarda Lityum fiyatlarında görülen hızlı artış ve tedarik sorunu, Pil üreticilerinin alternatif üretim planlarını da hızlandırdı. Şirketler, kullanım alanı lityum pillerle büyük benzerlik gösteren Sodyum piller için arka arkaya adımlar atmaya başladı. Daha önce elektrikli eşyaların pilleri ve bataryalar için kullanılan lityum, son yıllarda elektrikli ve hibrit otomobil teknolojisinin temel yapı taşı haline geldi ve bu durum rezervleri sınırlı olan lityumda hızlı fiyat artışlarına neden oldu. S&P Global Commodity Insights’a göre artan pil talebi, lityum fiyatlarını geçen yıla göre yaklaşık yüzde 450 arttırdı. Bu gelişmeler de sodyum pil üretimi yatırımlarının artacağına yönelik açıklamaları peş peşe getirdi.
LİTYUMDAN 500 KAT FAZLA
Çin, hali hazırda sodyum pilleri ulusal enerji planına eklerken; Çinli pil üreticisi CATL önümüzdeki yıl, sodyum pil üretimine başlamayı amaçlıyor. Çinli Niu sodyum pilli ilk elektrikli, iki tekerlekli aracı gelecek yıl piyasaya süreceğini açıkladı. İngiltere merkezli Faradion da 2011’den bu yana sodyum pillere odaklanıyor. Sodyum pil üretimi konusunda öne çıkanlardan biri olan ABD’li Natron Energy ise sodyum pil teknolojisinin ticarileşmesinde ilk akla gelen isimlerden biri. Sodyum pillerin oda sıcaklığında 15 dakikada yüzde 80’e kadar şarj edilebilir olduğu ifade ediliyor. Sodyumun, lityum pillerde kullanılan metallerden daha bol miktarda bulunmasıysa, onu daha ucuz hale getiriyor. Dünyada mevcut sodyum varlığı, lityumun yaklaşık 500 katına karşılık geliyor.
‘SODYUMDA ÖNE ÇIKABİLİRİZ’
Dünyada sodyum pillere artan talep, Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Rüstem Çetinkaya, sodyum pillerin kullanımının artmasıyla, sodyum içeren maden üretiminin de artacağını belirtti. Sodyum pillerin yaygınlaşmasıyla, elektrikli otomobil fiyatlarının da ciddi oranda düşebileceğini söyleyen Çetinkaya, “Dizüstü bilgisayar ve telefon gibi mobil cihazlarda kullanılan lityum iyon pillerin yerini de sodyum iyon piller alabilir. Çankırı, Çorum, Konya ve Mersin başta olmak üzere birçok ilimizde bulunan tuz (halit) üretimi ve trona üretimiyle ülkemiz sodyum pil kullanılan sektörlerde önemli role sahip olabilir. Geçtiğimiz yıl dünyanın en büyük tuz üreticisi Çin oldu. Türkiye ise 11’inci sırada yer aldı. Aynı dönemde en büyük trona üreticisi ise ABD oldu. Türkiye ise ilk 5 ülke içinde 2’nci sırada yer aldı” bilgisini verdi.
Rusya'nın Ukrayna’yı işgaline kadar MIT ile ortak çalışmalar yürüten Skoltech’in Öğretim Üyesi Stanislav Fedotov, çok sayıda teknoloji devinin sodyum pilde ilk ürünlerini piyasaya sürerek büyük yatırım yaptığını belirtti: “Sodyum, piyasadaki gelişmelere göre hızlı düşüş ve yükselişlerin yaşanma ihtimalinin az olduğu bir alternatif. Sodyumun öncelikle toplu taşıma araçları, kamyonlar, trenler ve tarım makineleri için önemli bir kullanım alanı yaratması bekleniyor. Sıfır voltta depolanabilir olması da çoğunlukla depolanan rüzgar ve güneş enerjisinde faydalı olabilir.” ABD’de 5 binden fazla bilim insanı ve mühendisin çalıştığı Pacific Northwest National Laboratory’de araştırmacı olarak çalışmalarını sürdüren Jason Zheng de sodyum piller için henüz yolun çok başında olunduğunu belirterek, “Yaptığımız araştırmalarla, sodyum pillerin kullanım ömrünü uzatabileceğimizi gördük. Sodyum piller ticarileştirildiğinde hafif hizmet tipi elektrikli araçlarda ve yenilenebilir enerji depolamada önemli rol oynayabilir” yorumunu yaptı.
